Als we een Britse enquête, gehouden met betrekking tot een onderzoek naar pizzaconsumptie, moeten geloven, eet de gemiddelde Brit tijdens diens leven ongeveer 731 pizza’s. Als dat onderzoek in Nederland wordt nagebootst, zal ik waarschijnlijk ons landelijke gemiddelde flink opkrikken. Als gezond verstand mij niet zou stoppen, zou ik waarschijnlijk elke dag een pizzapunt in mijn bek proppen. Maar goed, pizza is populair en daarom uiteraard ook een leuk en cheesy thema voor verschillende (populaire) media en daardoor uiteraard ook voor het bordspel Pizzachef. Zoals Dr. Oetker ooit zei: Zit niet te dromen, jongen. Eet je pizza!” Dus spring op je Vespa en we gaan bezorgen!
Pizza time
Als ik dan toch een spel over pizza mag recenseren, kan ik net zo goed ook een korte beschouwing over pizza zelf schrijven als de platbroodnodige achtergrond. Ik hou echt ontzettend van pizza, want pizza is in de puurste vorm oh zo simpel, maar oh zo bevredigend. Plat deeg, tomatensaus en (meestal) kaas en je hebt niet veel meer nodig dan enkel dat om een hartelijk en hartig hapje te maken dat recht naar het hart gaat. Less is more en mijn favoriete pizza is dan ook de pizza Margherita. Deze pizza is vernoemd naar de Italiaanse koningin en vrouw van Umberto de eerste: Margherita van Savoye. De Margherita pizza wordt gemaakt met specifieke (pruim)tomaten, mozzarella kaas, verse basilicum en olijfolie. De ingrediënten zijn naar verluidt gekozen omdat deze de kleuren van de Italiaanse vlag vertegenwoordigen.
Pizza zien we dan ook als iets typisch Italiaans, maar pizza’s (en platte broden met toppings) zijn er in alle vormen en maten en gelukkig zijn er flink wat varianten en keuzes beschikbaar. Plat deeg met toppings als een eenvoudig gerecht is al eeuwenoud en vrijwel elke (brood)cultuur heeft wel zijn eigen variant. Perzische soldaten aten al platbrood met kaas en dadels en ook Griekse en Trojaanse legers aten platbrood met (olijf)olie, kruiden, kaas en groenten. Zelfs de Vikingen serveerde gerechten op een soort wraps. De discussie rond de exacte herkomst van pizza kan daardoor controversieel zijn.
De benaming ‘pizza’ komt voor het eerst terug in een Latijns notarieel document, waarbij de pizza werd gebruikt als betalingsmiddel, en dat doet mijn juridische pizzahart veel goeds. Ook de moderne pizza heeft waarschijnlijk zijn oorsprong in Italië en dan wel in Napels om precies te zijn. De Napolitaanse pizza is daarom ook de moeder der pizza’s. De ingrediënten voor succes: tarwemeel, gist, zout, water, saus van San Marzano of Pomodorino del Piennolo del Vesuvio tomaten, mozzarella en bepaalde toppings naar keuze. Schuif die plaat maar in de steenoven.
Pizza is een redelijk leeg canvas, dus je kan van alles toevoegen en veranderen naar je eigen smaak en blieven. Naast de bekendere en traditionelere Margherita, marinara (geen kaas) en quattro stagioni (geïnspireerd op de vier seizoenen) kun je in Italië ook de Calzone terugvinden, maar Amerika spant de kroon. Elke Amerikaanse staat (of zelfs stad) heeft wel diens eigen soort pizza van dunne New York slices tot dikke quiche-achtige Detroit deep dishes en zelfs vierkante stukken pizza met een stuk groene peper, salami en plak Amerikaanse nep kaas… Pizza Hawaii, een guilty pleasure voor de een en een belediging voor de ander, is overigens bedacht in Canada door een Griekse chef geïnspireerd op Chinese gerechten. Hawaii my ass.
De favoriete pizza van mijzelf is dus de Margherita. Rick, toen hij nog vlees at, kon altijd erg genieten van pizza met nduja, een pittige en smeerbare Italiaanse worst. Tegenwoordige kun je hem wakker maken voor een caprese met verse tomaat, pesto, mozzarella en basilicum. Christiaan daarentegen belegt zijn deegschijf het liefste met prosciutto crudo en burrata. Maar ja, welke millenial van in de 30 houdt er nu niet van pizza? Dat dachten Tyron en Vivienne (Benki Games), de makers van het bordspel Pizzachef, vast ook. Net als pizza is een bordspel afhankelijk van het samenspel van ingrediënten. Hoe is dit bordspel uit de steenoven gekomen?
Doel en spelopzet
In het spel Pizzachef nemen de spelers de rol aan pizzabezorgers in een typische Italiaanse stad. Als zij aan het einde van de avond het meeste geld hebben verdiend, worden ze misschien wel gepromoveerd naar Pizzachef! Spelers springen op hun Vespa (een typische Italiaanse bromfiets of scooter) met wat pizzadozen en proberen als geen ander de beste pizza’s te bezorgen. Dit alles terwijl ze ook de juiste bestellingen en missies vervullen en niet te veel toppings, uitstaande bestellingen en onvervulde missies proberen over te houden aan het einde van de avond, want dat kost heel veel geld.
Leg het spelbord in het midden van tafel, verdeel de toppings over de verschillende marktkramen en maak stapels van de drie verschillende soorten kaarten (missie, bestelling en chef). Elke speler ontvangt pizzafiches in diens kleur, 5 kaarten van elke soort waarvan ze minimaal 1 missiekaart en 1 bestellingskaart moeten houden en maximaal 1 chefkaart. Met bestellingskaarten en missiekaarten kun je punten verdienen (of minpunten als je deze aan het einde van het spel nog niet hebt voltooid). Met chefkaarten kun je speciale (pest) acties gebruiken om het spel en je tegenstanders te beïnvloeden.
Wat ons betreft: diegene die als snelste een hele pizza opeet of de pizza fantasia (hierover later meer) durft te eten, mag beginnen.
Spelverloop
Spelers proberen tijdens het spel verschillende pizza’s te bezorgen. De bestellingskaarten geven aan welke huizen op het spelbord bepaalde pizza’s willen ontvangen. Om een bezorging te doen moet je alle toppings van de betreffende bestellingskaart in bezit hebben en een van je pizzafiches bij het juiste huis leggen (als je punten wilt verdienen) of bij een willekeurig huis om een verkeerde bezorging te doen vanwege een tactische afweging: zo kun je een bestelling doen om missies te behalen ook al heeft het juiste huisnummer die avond al voldoende pizzaatjes gegeten.
Tijdens je beurt mag je zoveel bezorgingen als je kan/wil doen. Elke bestelling die je bezorgt bij het juiste huis levert geld op plus een eventuele fooi als je snel(ler) bij een huis bezorgt. Elke speler krijgt aan het begin van het spel 1 pizza fantasia. Deze pizza kun je op een plek naar keuze en met toppings naar keuze bezorgen. Een soort vuilnisbakpizza om van je onnodige toppings af te komen, maar wel een mooie manier om punten te pakken.
Hoe kom je nou aan toppings en kaarten? Tijdens je beurt mag je twee acties doen. Je mag dezelfde soort actie ook meerdere keren doen. Je mag van een marktkraam alle toppings met dezelfde achtergrondkleur (groen of rood) pakken, 4 kaarten van dezelfde soort pakken (net als bij de spelopzet moet je van missiekaarten of bestellingskaarten minimaal 1 bewaren en mag je maar maximaal 1 chefkaart bewaren) of kaarten of toppings afleggen (waarbij een missiekaart afleggen 2 acties kost).
Chefkaarten bevatten allemaal speciale acties die je tijdens je eigen beurt of de beurt van een tegenstander (behalve tijdens een bezorging) kan spelen. Er zijn echter ook chefkaarten die je onmiddellijk moet spelen als je deze trekt en waarvan het effect voor elke speler geldt. Dit zorgt voor het nodige leven in de brouwerij… Of eigenlijk de pizzeria.
Er zijn ook mystery bags. Dit zijn bepaalde toppings waarvan de inhoud onbekend is. Meestal zijn deze toppings fijn om te krijgen (topping naar keuze, meerdere toppings of premium ingrediënten) maar soms zit er een rotte topping tussen die alle toppings van een bepaalde soort laat verrotten.
Heeft een speler 8 pizza’s bezorgt, dan is het spel voorbij, worden de missiekaarten open gelegd, volgt de eindtelling (vergeet de minpunten niet) en de speler met het meeste geld (punten) wint. Zoals de pizza liefhebbende Teenage Mutant Ninja Turtles zouden zeggen: Cowabunga!
Conclusie
Pizzachef is een smakelijk en vermakelijk spel in de categorie van gemoedelijke en luchtigere (lees: minder complexe) spellen. Denk een beetje aan spellen zoals Ticket to Ride. Spellen die leuk zijn voor jong en oud, niet te complex, vertrouwd en met een vriendelijk en uitnodigend thema. Eigenlijk een beetje zoals een pizza! Net als pizza geldt voor simpele spellen ook: less is more. De spelopzet en het spelverloop zijn duidelijk, maar de regels bevatten (nog) wat kleine onduidelijkheden die de makers gelukkig beantwoorden in een FAQ. Het aanvullen van lege marktkramen met toppings was voor ons tijdens ons eerste potje wat onduidelijk, maar de FAQ bood ons voor opvolgende potjes soelaas. Wij hebben de afgelegde tegels op een grote hoop gehusseld om doorlopend tijdens het spel de verschillende stapels in de marktkramen aan te kunnen vullen, maar je kan net als de makers ook gewoon verschillende stapeltjes maken en schudden: Easy peasy pizza pie.
Het spelbord en verschillende onderdelen zijn zeer fraai en thematisch vormgegeven. De gebruikte kleuren zijn, net als de ingrediënten van de pizza Margherita, geïnspireerd op Italië. Ook de speelkaarten en het speelbord ademen pizza en Italië. Je krijgt bij het spelen dan ook gelijk trek in een pizza. Overigens is dat natuurlijk geen verkeerd idee en daarom raden we iedereen die dit spel gaat spelen dan ook aan om van de voren pizza klaar te maken of te bestellen om zo tijdens het spel af en toe een stukje te kunnen smikkelen van deze heerlijke hartig belegde deegplaat. Gelukkig is dit spel luchtig genoeg dat eten en spelen tegelijkertijd geen enkel probleem is.
Een erg leuk onderdeel zijn de verschillende chefkaarten die voor onverwachte situaties en effecten zorgen waardoor het spel nog dynamischer wordt. Er zitten verschillende kaarten tussen, waarmee je andere spelers kunt pesten, dus lieflijke spelers opgepast! Door de chefkaarten wordt het spel nog speelser en luchtiger, maar voor sommige strategische en complexe veelspelers die liever een vastomlijnde en abstracte uitdaging met minder invloed van het lot willen, zorgt dit mogelijke onverwachte spelelement wellicht soms voor ietwat te veel willekeur. Iets wat wij overigens zeker niet vinden misstaan bij dit spel: zoals gezegd zorgen deze kaarten ook voor voldoende dynamiek. Een hoogtepunt zijn de vele soorten pizzakaarten die allemaal andere toppings en namen hebben. Misschien dat we binnenkort zelfs een paar van de pizza’s uit het spel gaan testen om uiteen te zetten in een artikeltje! Overigens gaan we de Pizza Fantasia liever niet testen….
Een smakelijk spel voor de luchtige spelers en voor families! Wil je dit spel zelf spelen? Je kunt Pizzachef bestellen op de site van Benki Games.
