Choo choo! Ben jij op zoek naar een kaartspel vol aandelen, spoorwegen, bluf, bedrog en bedreiging? Vind je het fijn als dat makkelijk in je broekzak past en waarmee je mogelijk wat stoom kan afblazen? Laat dan snel je kaartje knippen en stap aan boord!
Achtergrond en doel
Je hebt de term misschien al eens voorbij zien komen, maar 18XX spellen zijn spellen voor de zware, met roetvegen bedekte treinspotters, conducteurs en locomotiefliefhebbers. Maar wat zijn deze 18XX-spellen precies? 18XX verwijst naar een type/genre bordspellen waarbij spelers de bouw van spoorwegmaatschappijen in de 19e eeuw nabootsen. Dit zijn geen Tickets to Ride waarbij spelers lekker over de rails runnen, maar zware economische spellen waarbij de treinen vooral een zijspoor innemen en spelers moeten handelen in goederen, valuta en aandelen om een heuse wagonmagnaat te worden. Het begon allemaal met 1829 – een economisch spel van ontwerper Francis Tresham. Daarna volgde in 1986 het spel 1830 van Avalon Hill, gebaseerd op het spelsysteem van 1829.
Deze spoorwegspellen werden zo populair dat het na 1830 flink ontspoorde en dat je inmiddels een heel rangeerterrein vol kan leggen met 18XX-spellen. De meeste van deze spellen hebben een thema dat op rolletjes loopt, maar er zijn ook spellen in andere tijdperken en zelfs met hele andere settings. De 18XX-spellen delen in de basis vergelijkbare spelmechanismes, vaak dezelfde thematiek, een complex en economisch karakter en een vergelijkbare titel.
Wat heeft dit nu van doen met Pocket Rails? Er zijn veel elementen te herleiden naar de 18XX-spellen, maar dan in een handzaam formaat. Op het doosje pronkt een trein en rails geheel in die 19e eeuw vibe, het dekseltje is een wagon en in het spel gaan spelers aandelen in verschillende spoorwegbedrijven handelen en scoren ze punten voor hun aandelenpakket en verzamelde goederen. Hierbij moeten ze wel waken voor overproductie in de verschillende steden, dienen ze hun portfolio te diversifiëren en te waken voor voorkennis. Dat klinkt wellicht bijna net zo complex als een 18XX-spel, maar dat valt reuze mee: het is vooral het thema dat op een parallel spoor reist.
Spelopzet en spelverloop
Pocket Rails zet je eenvoudig klaar. Het spel bestaat namelijk enkel uit een pakje kaarten. Op iedere kaart staat een bedrijf (de kleur van de kaart correspondeert met het bedrijf) een goed en een stad. Met de bedrijven en goederen ga je scoren, maar de steden zorgen mogelijk voor overproductie. De deksel van de doos heeft overigens wel een doel en fungeert namelijk als een soort prioriteitspion tijdens het spel.
Iedere speler krijgt aan het begin van het spel een kaart: dit is voorkennis en heeft een invloed op de score tijdens de laatste ronde. Het spel wordt gespeeld in drie rondes. Tijdens iedere ronde krijg je een handje met kaarten. Je kiest telkens twee kaarten, een van de gekozen kaarten leg je gesloten voor je neer en de andere kaart wordt gesloten in het midden van de tafel geplaatst. De overgebleven kaarten geef je door. Dit gaat net zo lang door tot alle kaarten van die ronde zijn verdeeld. De kaarten worden opengedraaid en aan het einde van ronde 2 en 3 volgt een puntentelling.
Aan het einde van een ronde, voor de puntentelling, kan het tevens zo zijn dat er kaarten verdwijnen. Spelers moeten indien ze drie kaarten met hetzelfde bedrijf en stad hebben, deze kaart afleggen. Kaarten uit het midden van de tafel (de spoorwerf) worden afgelegd als een bedrijf in elke stad actief is.
Simpel toch? De puntentelling en dus ook de keuze voor het bewaren van kaarten is niet altijd zo simpel. Je scoort punten voor jouw bedrijven maal de bedrijven op de spoorwerf. Ook goederen worden op een vergelijkbare manier gescoord, maar het goed dat het meeste voorkomt op de spoorwerf telt niet mee. Ook scoor je punten voor het goed dat het meeste voorkomt. In de puntentelling in de laatste ronde telt ook jou voorkennis kaart mee. Je scoort dit keer geen punten voor het bedrijf op je voorkennis kaart, maar wel extra voor het afgebeelde goed.
Oordeel
Het spelverloop van Pocket Rails is erg simpel, maar de complexiteit zit met name in de berekening van de puntentelling. Dat kan misschien in eerste instantie afschrikwekkend zijn, aangezien je in de eerste paar potjes vooral druk bezig bent met het begrijpen en uitvoeren van puntentelling zelf. In de eerste paar potjes ben je misschien druk in de weer met tellen en berekenen, maar nadat er een paar potjes zijn gespeeld gaat dit een stuk sneller en ben je het spoor niet meer bijster.
In Pocket Rails zijn spelers hun hersens vooral aan het kraken over het samenstellen van een gezonde portfolio aan aandelen. Aangezien de kaarten verschillende combinaties aan bedrijven, goederen en steden zijn, is dit een flink puzzel. Aan de ene kant moet je diversifiëren om ervoor te zorgen dat je kaarten niet zullen verdwijnen door overproductie, maar aan de andere kant moet je ook het risico nemen om niet teveel je kansen te spreiden om juist zo hoog mogelijk te scoren. Spelers moeten hierdoor rekening houden met veel elementen. Een van de elementen is uiteraard je tegenspelers. Spelers moeten goed in de gaten houden deduceren wat andere spelers van plan zijn. Wat andere spelers afleggen op het spoorwerf heeft een impact op de score en op overproductie. Door een goede selectie aan kaarten te maken, kun je andere spelers op het verkeerde spoor zetten en hun strategie laten ontsporen. Dit kaartspelletje is daarom geschikt voor de spelers die van 18XX-acthige thema’s houden, maar wel graag een vlotter kaartspel spelen en graag hun hersens laten kraken over de kansen van hun aandelen.
