Fika ligt vanaf ongeveer 7 juni in de winkels. Wil je Fika eerst testen? Op 17 juni organiseert Gam’inBiz een spellenmiddag waar je Fika, CuBirds, Gasha en een hele hoop andere spellen kunt spelen!
Wat is een fika? Fika is een Zweeds begrip dat nu al meer dan een eeuw meegaat. Inmiddels kunnen we daarom ook wel spreken van een heuse Zweedse traditie – net als Ikea-kasten bouwen, blond haar, ABBA, Surströmming eten in het openbaar en in een oude Saab rijden. Allemaal leuke tradities… maar de fika in het bijzonder. De fika is namelijk een activiteit waarbij je pauze neemt voor een kopje koffie of warme thee en gebak of andere tussendoortjes en wie kan daar nu niet van genieten? Het gelijknamige spel Fika voor twee spelers is dan ook gebaseerd op deze heerlijk traditie en misschien is het daarom goed dat ik wat meer over deze Zweedse traditie toelicht. Uiteraard zal ik niet vergeten om over het spel te schrijven.
Achtergrond
De naam voor de Zweedse traditie, ‘fika’, kan zowel als werkwoord als zelfstandig naamwoord worden gebruikt: respectievelijk het houden van een fika en de benaming van de activiteit zelf. Het woord ‘fika’ is ook een soort omgekeerde verbastering van Zweeds voor koffie (kaffi) en geheel toepasselijk staat dit begrip dan ook symbool voor de Zweedse koffiecultuur. Althans… Koffie hoeft strict genomen helemaal geen onderdeel te zijn van een fika.
De fika is een geplande pauze/sociale actviteit om bijvoorbeeld de werk- of schooldag op te breken. Een moment om de routine van de dag te doorbreken die zo prominent is geworden dat het inmiddels zelf eigenlijk onderdeel is van die routine. Doordat het de dag dient op te breken, spreken de Zweden vaak af tijdens de ochtend of in de middag. Voor de Zweedse bevolking is de fika een belangrijk onderdeel van de dag of week en is eigenlijk net zo ingeburgerd als de siësta dat is voor de Spaanse(talige) bevolking.
Tijdens een fika komen vrienden, collega’s, familie, kennissen of geliefden even samen om een drankje en hapje te nuttigen en te kletsen of in ieder geval even samen te zijn. Meestal wordt er dan ook koffie, thee of een andere warme drank geschonken en gedronken, maar de regels zijn niet zo nauw. De warme drank kan net zo makkelijke worden vervangen door een vlierbloesemsapje, biertje, cocktail of ander drankje. Zweden zijn echte zoetenkauwen dus meestal wordt er ook een gebakje gegeten of andere zoete hapjes, maar hartig mag net zo goed. Enkele populaire fika-lekkernijen zijn bijvoorbeeld de typische kaneelbroodjes (kanelbullar) of kardemombroodjes (kardemummabullar). Daarnaast zie je vaak authentieke Zweedse koekjes (kakor), roomtaarten (tårtor) of bijvoorbeeld belegde (plat)broodjes met (room)kazen en/of vis.
Nogmaals de vraag: wat is een fika? Het is namelijk meer dan een koffiepauze. Een fika is meer dan eten, meer dan een afspraak en ook meer dan een pauze. Een fika is een momentje gezelligheid, bewustwording, verwennerij, ontspanning en samenzijn. De fika gaat om het onderhouden van jezelf en je relaties en het behouden van een goede balans tussen werk en privéleven. Iets wat in de drukte van vandaag de dag bijna noodzakelijk is. De fika vertegenwoordigt dat het af en toe goed is om stil te staan. Laten we na deze nodige toelichting dan ook stilstaan bij het spel dat is geïnspireerd op deze traditie.
Spelopzet en doel
Zit je al klaar in dat gezellige koffietentje of op het terras? Bestel alvast wat te drinken met een bijpassend gebakje, want in de tussentijd kun je het spel klaarzetten en uitleggen aan de andere speler (en misschien zelfs al een ronde spelen) terwijl je wacht op je bestelling. Het zeer compacte doosje bevat misschien niet veel onderdelen, maar wel voldoende spel. Spelers leggen het speelveld, bestaande uit 5 dubbelzijdige kaarten, open op tafel tussen de twee spelers om zo een straat met twee cafés te vormen. Aan een uiteinde van de straat leggen spelers de drie fooikaarten klaar. Met deze fooikaarten wordt bijgehouden hoeveel rondes een speler heeft gewonnen. Spelers krijgen overzichtskaartjes en de resterende kaarten, met lekkernijen, worden geschud. Trek vier kaarten om een voorraad te vormen, plaats twee kaarten gesloten op als ‘gezelschappen’ en geef iedere speler een hand van zes kaarten. Je bestelling arriveert hopelijk snel en spelers zijn daarna klaar om hun fika te beginnen en het spel Fika te spelen.
Het doel van het spel? In maximaal drie rondes probeer jij de meeste gasten (punten) naar jouw cafe te lokken. Dat doen spelers door verschillende drankjes en gebakjes in hun cafe te plaatsen om speciale effecten van kaarten te activeren en te voldoen aan scorevoorwaarden op hun gespeelde kaarten om zo die felbegeerde punten te verdienen. Spelers hebben in hun cafe maar plek voor vijf kaarten, dus ze moeten slim hun kaarten plaatsen. Door de effecten van de verschillende kaarten, die ook de tegenspelers kunnen beïnvloeden, moeten ze tactisch reageren en hun strategie snel kunnen aanpassen.
Spelverloop
Hoewel Fika geen slagenspel is, heeft het wel een element van slagenspellen in de vorm van verschillende kleuren kaarten, een volgordelijkheid door de waardes op deze kaarten en het gebruik van troefkleuren. Dat klinkt complexer dan het daadwerkelijk is. Fika heeft lekkernijen (kaarten met drankjes en gebakjes) in drie verschillende kleuren in de waardes van 1 tot en met 6. Elke waarde correspondeert met een type drankje of gebakje en elk drankje of gebakje heeft een speciaal effect en een manier van scoren aan het einde van een ronde.
Elke ronde bestaat uit 2 delen: aan het begin van een ronde bepalen de spelers de ‘volgorde’ van kleuren voor de ronde, en daarna gaan ze kaarten uit hun hand met kaarten spelen. Om in het tweede deel kaarten te spelen, kiezen de spelers een kaart uit hun hand en onthullen ze tegelijkertijd hun gekozen kaart. De speler met de kaart met de hoogste waarde moet als eerste diens kaart in hun café plaatsen. Als spelers een kaart met een gelijke waarde spelen, wordt gekeken naar de volgorde van kleuren. Dit gaat net zo lang door tot spelers vijf kaarten in hun café hebben en daarna volgt de puntentelling voor de ronde.
Als een speler een kaart plaatst mag deze speler het effect van de kaart uitvoeren. Door effecten kunnen spelers over het algemeen kaarten en gezelschappen (ver)wisselen of (ver)plaatsen. Spelers kunnen zo de kaarten in hun eigen café beïnvloeden om aan de scorevoorwaarden te voldoen, maar vaak ook de kaarten van hun tegenstanders beïnvloeden. Dit zorgt ervoor dat Fika uiterst interactief en dynamisch is, maar dat je hierdoor ook goed je tegenstander kan dwarsbomen, maar diezelfde tegenstander kan ook jou flink dwarsbomen… Gooi je eigen kopjes dus niet te snel in.
Aan het einde van de ronde scoor je punten van links naar rechts in je café. Op elke kaart staat hoe die specifieke kaart punten oplevert. Over het algemeen verdien je punten door de plaatsing van kaarten. Zo kun je punten verdienen door dezelfde kleuren of getallen naast elkaar te plaatsen, opvolgende rijen te maken of een bepaalde hoeveelheid kleuren in je café te plaatsen. Ik noemde al twee keer gezelschappen. Dit zijn kaarten dit op straat worden geplaatst en punten van kaarten verhogen.
Oordeel
Fika is een handzaam spel met weinig onderdelen en intuïtieve regels, maar met veel spel. De vormgeving van Beth Sobel is prachtig en brengt je gelijk in de juiste sferen van een fika. Laat je echter niet misleiden, want ondanks de prachtige en gezellige vormgeving, het kleine formaat en simpele gameplay is Fika een venijnige hersenkraker. Spelers moeten constant hun tactiek en de tactiek van hun tegenstander evalueren. Fika wordt beter nadat je het spel leert kennen. De verschillende kaarten, effecten en manier om te scoren zijn voor onervaren spelers wellicht overweldigend waardoor in het eerste potje vaker het overzicht moet worden geraadpleegd, maar na meerdere potjes heb je de kaarten het spel makkelijk onder de knie.
Het spel is bijzonder interactief en dynamisch en ondanks de korte speelduur zal het lang in je hoofd blijven hangen. Door het handzame formaat is het tevens perfect voor tijdens vakantie of een reis, maar in het bijzonder een fika. Een spelletje duurt maximaal 20 minuten, waardoor er nog voldoende tijd is om bij te praten en te genieten van de Zweedse lekkernijen. Skål!
