Johann Georg Faust was een astroloog, alchemist en magiër (eerder goochelaar) die tijdens de Duitse renaissance zou hebben geleefd. De mysterieuze aard van deze man en de vele legendes over zijn persoon maken het lastig om feit van fictie en ook legende van geschiedenis te scheiden. Mogelijk was Faust een oplichter die deed vermoeden dat hij wonderen kon verrichten (vergelijkbaar met de wonderen van ene Jezus). Waarschijnlijk kon Faust geen echte wonderen zoals alchemie verrichten, maar toerde Faust door Duitsland terwijl hij goochelacts opvoerde en horoscopen voorlas. Zijn vermeende populariteit en fraudeleuze claims zouden de negatieve aandacht van de katholieke kerk hebben getrokken. De kerk hekelde Faust als een godslasteraar die heulde met de duivel… was de katholieke kerk ook geen fan omdat Faust protestants zou zijn geweest? Faust zou zich onder andere schuldig hebben gemaakt aan fraude, duistere magie, alchemie en zelfs necromantie en sodomie. Tijdens een alchemie ongeluk zou Faust zichzelf hebben opgeblazen, maar het vermoeden was dat hij een deal met de duivel zou hebben gemaakt voor zijn wonderlijke gaven en dat de duivel zijn bedorven ziel zou hebben opgeëist.
In de meeste legendes over de erudiete Faust is hij zeer succesvol maar ontevreden met zijn alledaagse niet bijzondere leven, wat hem ertoe brengt om een pact met de Duivel te sluiten. Faust ruilt zijn ziel voor onbeperkte kennis en rijkdommen aan wereldse genoegens. De legende van Faust vormt de basis voor vele literaire, artistieke, filmische en muzikale werken die de legende tekens weer hebben geherinterpreteerd. “Faust” en het adjectief “Faustiaans” zijn dan ook een literair synoniem voor het opofferen van spirituele waarden (of iemands ziel) voor macht, kennis of materieel gewin. Denk aan je ‘ziel verkopen’ (als in: je principes verliezen) voor een goedverdienende baan bij een groot bedrijf. Het belangrijkste werk over Faust is waarschijnlijk het tragische stuk van toneelschrijver Johann Wolfgang von Goethe dat vervolgens de inspiratie vormde voor een zeer bekende opera, verfilmingen en zelfs een rock musical. In het complexe en meerdelige stuk maakt Mephistopheles (de interpretatie van de duivel volgens Duitse folklore) een weddenschap met God dat hij de goedgezinde Faust kan verleiden tot zijn zijde. Een bekend onderdeel vormt de uitbeelding en weergave van de Walpurgisnacht: een Germaans, heidense feestdag waarbij boze zielen vrij spel zouden hebben. ‘Een deal met de duivel’ sluiten is een terugkerend motief in veel literaire en kunstzinnige werken.
On an unrelated note… ‘Deal with the Devil’ is tevens de titel van een thematisch en passend complex spel van Czech Games Edition. Je ziel in ruil voor rijkdom: ga jij deze Faustiaanse deal aan?
Doel en spelopzet
De speler die aan het einde van Deal with the Devil de meeste punten weet te scoren door gebouwen te bouwen, grondstoffen te verzamelen en acties te nemen wint het spel. Hoe een speler precies punten verdiend, hangt af van diens rol. Elke speler neemt namelijk de rol aan van de heerser een koninkrijk, maar deze vorsten proberen om onzedelijke manieren de rijkdommen van hun koninkrijk te vergroten. Twee spelers zijn stervelingen, een speler is al ingenomen met het kwaad en een speler is de duivel. Deze rollen zijn verborgen. Aan het begin van het spel zetten spelers alle verschillende onderdelen klaar. Op het midden van de tafel plaatsen spelers het centrale speelbord en de actierondel. De spelers gaan ieder aan een kant van het spelbord zitten. Naast het speelbord komt het spelbord met het reputatiespoor, puntenspoor en het overzicht van de verschillende inquisitierondes. Iedere speler krijgt een kasteelmuur, een verdieping met een actiespoor en een afneembaar dak. Achter hun muur kunnen spelers hun grondstoffen en informatie over hunnen rollen verborgen houden. Achter het dak kunnen spelers tijdens de actiefase hun planning verborgen houden. Tijdens Deal with the Devil is informatie geheim én kostbaar.
Elke speler krijgt aan het begin van een spel een rol toegewezen. Elke rol heeft een bijbehorende schatkistje. In de verschillende schatkistjes zitten al wat ‘handelswaren’. De stervelingen beginnen met drie stukjes ziel, de cultist al met wat grondstoffen en twee aangetaste stukjes ziel en de duivel met een heleboel rijkdommen. De bijbehorende app verdeelt de schatkistjes in het geheim aan de verschillende spelers. De app houdt op deze manier rollen bij.
Spelverloop
In vijf verschillende rondes doorlopen spelers tegelijkertijd een aantal fases. Niet in elke ronde worden alle fases doorlopen, maar op zowel het speelbord als in de app wordt duidelijk uitgelegd welke fases worden gespeeld. De verschillende spelonderdelen geven sowieso met heldere symboliek aan hoe het spel moet worden doorlopen en gespeeld. Als de rondel op het spelbord doorschuift is alle relevante informatie beschikbaar. De meeste bordjes zijn dubbelzijdig zodat de onderdelen op de juiste plekken blijven liggen en de kastelen van spelers bevatten heldere informatie. Elke speler krijgt op een vel met informatie over alle fases en de verschillende stappen per fase.
Deal with the Devil is een spel met uiteenlopende en verschillende onderdelen. De speluitleg duurt daardoor lang, aangezien er veel (nieuwe) informatie op spelers afkomt. Ik zal hierdoor ook niet elke fase of elk spelconcept tot in detail beschrijven. Hoewel spelers veel nieuwe informatie krijgen is de spelopbouw en het spelverloop duidelijk.
Spelers beginnen iedere ronde met een productiefase. Tijdens deze fase krijgen ze nieuwe grondstoffen en geld waarmee ze kunnen onderhandelen met andere spelers en acties kunnen verrichten zoals het bouwen van gebouwen. In de kaartenfase krijgen spelers nieuwe bouwkaarten en gebeurteniskaarten die ze tijdens de actiefase kunnen gebruiken. In de dealfase gaan spelers handelswaar in hun kistjes plaatsen. Stervelingen kunnen geld vragen voor grondstoffen, de cultist (naast geld) en duivel kunnen stukjes ziel vragen in ruil van ander handelswaar. In deze fase deelt de app de schatkisten, na deze te schudden te scannen, uit aan de verschillende spelers zodat iedereens rollen verborgen blijven. In de actiefase kunnen spelers hun verworven grondstoffen en geld uitgeven om gebeurteniskaarten, gebouwkaarten en hovelingen te kopen. Gebouwen leveren bonussen, maar ook punten op aan het einde van spel. Tijdens het spel kunnen door bepaalde handelingen de reputaties van spelers in aanzien stijgen of juist inzakken. In de reputatiefase krijgen spelers met veel op weinig reputatie respectievelijk engelenvleugeltjes in de hoop om mogelijk aflaatbrieven te kopen of demonenvleugels waarna de kerk mogelijk een persoonlijke inquisiteur naar het koninkrijk van een speler stuurt.
In sommige spelrondes vind er een heksenjacht plaats. Spelers kunnen tijdens deze fase tegelijkertijd stemmen op de speler waarvan zij vermoeden dat deze speler niet (meer) drie stukjes ziel in zijn of haar bezit heeft. Dat is een schande en als een speler met een meerderheid wordt aangewezen, verliest deze speler mogelijk een hoop reputatie bij de kerk als blijkt dat deze speler zich heeft ingelaten met duivelse hekserij. In sommige rondes is er tevens een duister ritueel en een onderzoek door de inquisitie. In deze fase wordt gekeken hoeveel zielen de duivel heeft verworven. Er zijn tevens verschillende inquisiteurs die negatieve effecten teweegbrengen als spelers niet genoeg stukjes zielen en/of aflaatbrieven kunnen laten zien. Goed gedrag ka n tenslotte worden afgekocht. Over afkopen gesproken: de inquisitie kan gelukkig worden omgekocht.
Oordeel
Deal with the Devil en de spelmechanismes lopen over van detail en thema. Het thema is geweldig geïmplementeerd en op hele humoristische wijze. De denkwijze van religieuze instanties in de middeleeuwen wordt op treffende en humoristische wijze op de hak gezet. Het thema is hierdoor niet voor iedereen weggelegd, maar persoonlijk ben ik een enorme fan doordat het thema van het spel afdruipt. De spelregels lazen fantastisch weg, mede door de humor in het regelboekje. Zoals ik eerder aangaf komt er veel informatie op spelers af, maar het spel en opbouw zijn duidelijk en intuïtief door het gebruik van symboliek en de app (die overigens niet in de weg van enig speelgenot zit). Het is een complex spel en gericht op ervaren spelers. De combinatie tussen een zware Euro-titel (waarbij spelers in duidelijk fases met grondstoffen schuiven om complexe acties in gang te zetten) gecombineerd met een spel met verborgen rollen is intrigerend, maar het werkt enorm goed. Door de asymmetrie tussen de rollen en het complexe karakter is het spel enkel speelbaar met vier personages. Dat is geen minpuntje, maar wel een aandachtspuntje voor spelers die het lastig vinden om regelmatig een groep met vier spelers samen te krijgen. Voor mij dus geen duivels dilemma, want Deal with the Devil is een aanrader – maar vooral voor speelgroepen die van complexere spellen, met een karakteristiek thema en vol duivelse twists houden.
